Τα τελευταία χρόνια, πολλοί συγγραφείς επιλέγουν την αυτοέκδοση. Αρκετές φορές φτάνουν στα παιδιά βιβλία χωρίς κάποια λογοτεχνική αξία, ακόμα και με λάθη συντακτικά και ορθογραφικά. Σας ενοχλεί ο τρόπος με τον οποίο κάποιοι αντιμετωπίζουν την παιδική λογοτεχνία;

Κ.Μ. Το όνειρο κάθε δημιουργού είναι να εκδοθεί το έργο του. Αν στις πρώτες συναντήσεις του με τους εκδότες ατυχήσει, αρχίζει να σκέφτεται την αυτοέκδοση και συχνά καταφεύγει σε αυτή. Είναι πολύ ανθρώπινη και σεβαστή η επιθυμία του. Ωστόσο το αποτέλεσμα συχνά είναι αποκαρδιωτικό. Οι εκδότες που δουλεύουν με αυτοεκδόσεις, προκειμένου να μειώσουν το κόστος παραγωγής, δεν δίνουν τη δέουσα βαρύτητα στη διόρθωση και επιμέλεια των κειμένων αφού δεν απασχολούν προσωπικό ειδικευμένο για αυτή τη δουλειά. Το αποτέλεσμα είναι να βλέπουμε βιβλία όπως τα περιγράψατε. Η παρουσία τέτοιων κειμένων πληγώνει τον χώρο της λογοτεχνίας και δίνει τροφή σε επιχειρήσεις που υπηρετούν το κέρδος και όχι τον πολιτισμό. Θα συμβούλευα τους επίδοξους συγγραφείς, αντί να καταφεύγουν σε αυτοχρηματοδοτούμενες εκδόσεις, να ξανακοιτάξουν το γραπτό τους και να προσπαθήσουν να το βελτιώσουν. Η μεγάλη αδυναμία των πρωτόλειων είναι συνήθως η αμετροέπεια. Προσπαθούμε να τα πούμε όλα μέσα σε ένα κείμενο, που καταντά φλύαρο και αποτρέπει τον εκδότη να δώσει μία θετική απάντηση για συνεργασία. Η λογοτεχνία θέλει δουλειά ατέλειωτη, αρετή και τόλμη. Οι αυτοεκδόσεις δεν είναι η καλύτερη λύση.

Αρκεί να σας αναφέρω ότι τα διεθνή προγράμματα υποτροφιών συγγραφέων δεν αναγνωρίζουν τις αυτοεκδόσεις ως επίσημη εργογραφία του δημιουργού, αφού ο καθένας μπορεί να πληρώσει και να βγάλει οποιοδήποτε κείμενο με τη μορφή βιβλίου και να υπογράφει ως συγγραφέας!

Μεγαλώσατε με αφηγήσεις παραμυθιών από τη Σμυρνιά γιαγιά σας. Σας συντροφεύουν όμορφες αναμνήσεις από την παιδική σας ηλικία. Να φανταστώ ότι κάνετε το ίδιο και με τα δικά σας εγγόνια;

Κ.Μ. Η γιαγιά Μαρία, Σμυρνιά στην καταγωγή, μας χόρταινε με μαγευτικά παραμύθια. Τα έλεγε μ’ έναν τρόπο που μαγνήτιζε την ψυχή μου. Τα πρόσωπα των ηρώων ζωντάνευαν και τα γεγονότα περνούσαν μπροστά από τα μάτια μου με τέτοιο παλμό, που θαρρούσα ότι τα είχα ζήσει κι εγώ. Αν και έχει περάσει μισός αιώνας από τότε, θυμάμαι ακόμη εκείνες τις ιστορίες και νιώθω το ίδιο ρίγος που δονούσε το παιδικό κορμί μου όταν τις πρωτάκουγα.

Το DNA που μου κληροδότησε και οι συναρπαστικές ιστορίες της ήταν για μένα ο σπόρος της συγγραφικής μου δημιουργίας. Ως μητέρα συνέχισα την οικογενειακή παράδοση με τα παιδιά μου, και τώρα πια ως γιαγιά την απολαμβάνω με τα εγγόνια μου. Μάλιστα ο μεγάλος εγγονός μου, ηλικίας πέντε χρόνων, έχει αρχίσει ήδη να γράφει τα δικά του παραμύθια!

Πόσο σημαντικό είναι να διαβάζουμε ή να αφηγούμαστε παραμύθια στα παιδιά;

Κ.Μ. Είναι πολύ σημαντικό να διαβάζουμε στο παιδί μας από τη βρεφική του ηλικία. Και εννοώ τις πρώτες μέρες της ζωής τους. Το «παραμυθάκι της συντροφιάς ή της καληνύχτας» ας μας γίνει μια γλυκιά συνήθεια που θα μας δέσει με το μωρό μας και θα προλειάνει τη μελλοντική σχέση του με το βιβλίο. Αν εφαρμόσουμε αυτή τη μέθοδο με συνέπεια και διάρκεια, όταν το παιδί μας θα φτάσει σε ηλικία να πάει σχολείο είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αρχίσει να διαβάζει από πολύ νωρίς, θα αναπτύξει την ενσυναίσθηση, θα αποκτήσει ένα πλούσιο λεξιλόγιο, άριστη εκφραστική ικανότητα και οι επιδόσεις του στα μαθήματα θα είναι μεγαλύτερες από κάθε προσδοκία.

Πριν από λίγο καιρό, βρεθήκατε στην Κίνα με αφορμή ένα συνέδριο. Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτή τη μοναδική εμπειρία; Να φανταστώ ότι το ταξίδι αυτό θα σας δώσει έμπνευση για νέες ιστορίες με άρωμα Άπω Ανατολής;

Κ.Μ. Είχα τη μεγάλη τύχη να πάω στην Κίνα και μάλιστα δύο φορές ως υπότροφη συγγραφέας. Το 2018 κέρδισα μία δίμηνη υποτροφία για τη Σαγκάη στο πλαίσιο του International ShanghaiWriter’sProgram. Ήμασταν μία δωδεκαμελής ομάδα συγγραφέων από διάφορες χώρες της Ασίας και της Ευρώπης. Από την Ελλάδα ήμασταν τρεις συγγραφείς. Συγκεκριμένα ο κ. Δημήτρης Σωτάκης, η κ. Έρση Σωτηροπούλου και εγώ. Το πρόγραμμα περιλάμβανε συναντήσεις μας με φοιτητές διαφόρων Πανεπιστημίων, με τους οποίους κάναμε ελεύθερες συζητήσεις πάνω στην εργογραφία μας, αλλά και στις μεθόδους της συγγραφικής μας δημιουργίας.

Το 2019 έλαβαμέροςστο 5^th International Writing Program of Lu Xun Academy of Literature. Είχα την τιμή να είμαι η μόνη Ελληνίδα της εννεαμελούς ομάδας των υποτρόφων συγγραφέων. Η παραμονή μας ήταν για έναν μήνα και περιλάμβανε επίσης συναντήσεις μας με φοιτητές της Ακαδημίας, αλλά και άλλων Πανεπιστημίων, καθώς επίσης και ενεργή συμμετοχή μας στο Διεθνές Συνέδριο Ποίησης. Εκεί τα πράγματα ήταν κάπως πιο δύσκολα, δεδομένου ότι οι συζητήσεις μας δεν ήταν ελεύθερες αλλά έπρεπε κάθε εβδομάδα να ετοιμάζουμε ένα δοκίμιο 1500 λέξεων με συγκεκριμένο θέμα, το οποίο μας το έδιναν τη Δευτέρα και την Παρασκευή έπρεπε να το έχουμε στείλει στη Γραμματεία της Ακαδημίας προς μετάφραση στα Κινέζικα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πολλή δουλειά και ελάχιστος ύπνος! Όσο για τις συναντήσεις με τους φοιτητές, έχω να πω ότι γίνονταν μία φορά την εβδομάδα, αλλά διαρκούσαν 4-5 ώρες χωρίς διάλειμμα!

Ωστόσο το περιβάλλον με ενέπνευσε τόσο, που μέσα σε όλη αυτή την πίεση και το τρέξιμο κατάφερα να γράψω και ένα παραμύθι, το οποίο παρουσίασα στο κανάλι του Πεκίνου. Την επόμενη ημέρα έλαβα στον υπολογιστή μου μία πρόσκληση από ένα Πανεπιστήμιο και έναν κινεζικό εκδοτικό οίκο που μου ζήτησαν συνεργασία.

Θα ήταν αγνωμοσύνη να μην αναφέρω ότι η φιλοξενία, οι ξεναγήσεις και οι πολιτιστικές επισκέψεις σε ιστορικές πόλεις ήταν απλόχερες και απερίγραπτου πολιτιστικού επιπέδου. Έχω ταξιδέψει σε όλες τις ηπείρους και έχω φιλοξενηθεί σε Διεθνή Κέντρα Λογοτεχνών από τη Σουηδία μέχρι την Αργεντινή. Όμως αυτή η παραμυθένια πολυτέλεια, η λεπτομερής οργάνωση και η ασύλληπτη ευγένεια των ανθρώπων που μας περιστοίχιζαν ήταν κάτι πρωτόγνωρο για όλους τους υπότροφους.

Αυτή την περίοδο υπάρχουν νέοι ήρωες που σας βασανίζουν γλυκά και περιμένουν υπομονετικά να πάρουν σάρκα και οστά;

Κ.Μ. Πράγματι, αυτόν τον καιρό γράφω δύο κείμενα για δύο αγαπημένους εκδοτικούς οίκους. Βλέπετε, μετά από τριάντα έξι χρόνια συνεχούς συγγραφικής δημιουργίας έχω την ευλογία να κλείνω συμφωνίες με τους εκδότες μου πριν ακόμη ολοκληρώσω στο χαρτί τα βιβλία μου. Απλά τους έχω εξιστορήσει την υπόθεση έτσι όπως την έχω στο μυαλό μου. Θα έλεγα λοιπόν ότι «κυοφορώ» δύο βιβλία και ελπίζω με τη βοήθεια του Θεού να αξιωθώ να τα ολοκληρώσω στους προδιαγεγραμμένους χρόνους.

Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες μας;

Κ.Μ. Θα ήθελα να πω σε κάθε επίδοξο συγγραφέα ότι πρέπει πρωτίστως να δουλέψει πολύ πάνω στην υπέροχη γλώσσα μας. Έτσι θα έχει στη φαρέτρα του ένα πλούσιο υλικό για να εκφράζεται με ευφράδεια και σαφήνεια. Να μη φλυαρεί. Να έχει γραμμή πλεύσης το γραπτό του και όχι να γράφει για να γεμίζει σελίδες. Να αποφεύγει τις γλυκερές εκφράσεις που υποβαθμίζουν τη νοημοσύνη των παιδιών και να μην καταφεύγει σε εύκολες λέξεις (καλό, κακό, μικρό, γλυκό κλπ.) ή σε πλήθος υποκοριστικών που προδίδουν αδυναμία.

Αν αποφασίσει να γράψει σε έμμετρο λόγο, θα πρέπει πρώτα να μελετήσει βαθιά τους κανόνες του μέτρου και της μετρικής.

Γενικά η συγγραφή απαιτεί ΑΓΑΠΗ. Και αγάπη σημαίνει ΑΦΟΣΙΩΣΗ, που εκφράζεται με ΠΟΛΛΗ ΔΟΥΛΕΙΑ και άλλο τόσο ήθος.

Κυρία Μουρίκη, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και σας εύχομαι καλή δημιουργική συνέχεια.

Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα